KULeuven Vakpagina

Tot 2020 heette dit vak Fundamentele Wijsbegeerte en werd het gegeven in het eerste semester, daarna is de naam veranderd naar Continentale Wijsbegeerte en verplaatst naar het tweede semester.

In het academiejaar 2019-2020 werd Fundamentele Wijsbegeerte gegeven door Willem Styfhals, van 2014-2015 tot 2018-2019 door Stéphane Symons en daarvoor door André Cloots.

• Uitgebreide cursustekst op Toledo
  Deze bevat soms meer en soms minder leerstof dan de les
• Teksten voor het werkcollege, te verkrijgen bij de cursusdienst
• Slides tijdens het hoorcollege
  In 2019-2020 werd het vak gegeven door Willem Styfhals en waren de notities en powerpoints van groot belang terwijl de cursus eerder als aanvulling diende.

“Blokvak met een weide interesse en een nadruk op metafysica. Uitstekende en vriendelijke prof, prikkelende lessen en een pittig examen.”

“Bij mij was hij wel vriendelijk op het examen, liet mij ook uitspreken en ik had wel de indruk dat hij ten minste probeerde om te achterhalen of ik inzicht had in zijn cursus. De inhoud is misschien inderdaad wat vaag (zeer algemeen, de afzonderlijke elementen zijn wel duidelijk), maar anderzijds is dat misschien niet zo makkelijk te vermijden bij een eerstejaarsvak. Ik vond het alleszins wel interessant.”

“Algemene cursus, zoals te verwachten is van een eerste inleiding in de filosofie. Als prof. Cloots je na anderhalve zin op het examen onderbreekt met een bijvraag, is dat niet noodzakelijk een slecht teken, integendeel. Hij wil meestal gewoon zien hoe ver hij kan gaan en hoeveel inzicht je in de cursus hebt. Laat je dus niet uit je lood slaan en denk rustig na over je antwoorden.”

“Symons is een gedreven professor die zijn colleges vol passie geeft; hij raakt een breed spectrum onderwerpen aan, maar behandelt deze niet tot in de diepte. Het gaat immers om een inleidend vak. Vooral de cultuurfilosofie van Adorno e.d. is interessant.”

Gestructureerde inhoudstafel, met dank aan Alex Doumen & Nynke Van Uffelen

Samenvatting gebaseerd op lesnota's, slides en cursus van Symons, met dank aan Wouter Termont

Begrippenlijst 2012, met dank aan Elowise Vandenbroecke & Nina

Overzicht namen en data uit handboek, met dank aan Michiel & Nina

Citatenlijst uit handboek, met dank aan Elowise Vandenbroecke & Nina

Uitgebreide samenvatting bij boek, met dank aan Elowise Vandenbroecke & Nina

Meest uitgebreide nota's 2012, met dank aan Stef Frijters

Notitie's bij lectuur Nietzsche, met dank aan Stef Frijters

Notities bij lectuur Sartre, met dank aan Dauwe en Nina

Zeer uitgebreide notities, met dank aan Toine

Begrippenlijst, met dank aan Nina le Compte

Citaten, met dank aan Nina le Compte

Tijdlijn, met dank aan Nina le Compte

Met dank aan Aaron Soens, Nina Roox, Tine Vandendriessche, Hanne Vandenbussche, Michiel Geusens, Jasmina Kaur Sandhu, Zeno De Four en Nicole Comhair.

• Leg uit: disciplinering
• Waarom worden post moderne theorieën ook wel beschuldigd van ethisch relativisme of zelfs nihilisme?
• Tekst van Beauvoir: Wie is de Ander volgens Beauvoir en waarom ziet men deze persoon zo?

• Is Foucault post-modern? Waarom wel/niet?
• Leg uit: Taalspelen
• Vergelijk causaliteit bij Hume en Kant
• Citaat Deleuze uitleggen van poststructuralisme.
• Citaten Deleuze, leg uit: “De filosofie is de kunst van het vormen, uitvinden en produceren van concepten.” en “In de metafysica, geldt dat de inspanning om uit te vinden er in de meeste gevallen in bestaat het probleem op te roepen, om de termen te scheppen waarin het probleem zal worden gesteld.”
• Leg uit: Panoptisme
• Vergelijk Butler en Wittgenstein
• Freud: primaire ik en oceanische gevoel binnen de subjectstheorie.
• Waarom is Freud een verlichtingsdenker?
• Leg uit: Aura bij Walter Benjamin
• Rol van de vrouw bij De Beauvoir en performativiteit van gender bij Butler.
• Leg uit: Meaning is reference
• Rol van het über-Ich in het ontstaan van neurose volgens Freud.
• Opvatting van Nietzsche en Freud over religie adhv 2 teksten.
• Leg uit: actief nihilisme
• Verband tussen religieuze vervreemding en vervreemde arbeid van Marx.
• Foucault over onderwijs.
• Leg uit: messianisme
• Dood van God is het einde van participatie en metafysica
• Tekst vergelijking De Beauvoirs standpunt met performativiteit van Butler.
• Leg uit: Creatie ex nihilo​
• Citaat Marx over hoe hij de geschiedenis interpreteert.
• Religiekritiek van de meesters van het wantrouwen.
• Leg uit: Negatieve dialectiek.
• Leg uit: Performativiteit
• Doodsdrift als wil tot macht
• Tekstfragment Europese moraal (Nietzsche)
• Vergelijk het concept 'niet-identieke' (Adorno) & 'De ander' (Beauvoir)
• Leg uit: Latente droominhoud
• Tekstfragment Europees nihilisme §6: Op welke manier is dit kritiek op het moderne vooruitgangsgeloof en het premoderne betoverde wereldbeeld?
• Het begrip 'aura' bij Walter Benjamin
• Leg uit: actief nihilisme

• Leg de driften bij Freud uit.
• Waarom baseert Lyotard zich op wittgenstein?
• Leg uit: “de mythe is een soort verlichting en de verlichting is het hervallen in mythologie.”
• Leg uit: existentie gaat vooraf aan de essentie.
• Is er een subject van de geschiedenis: Hegel, Lukacs, Adorno.
• Leg uit: Symtoom bij Freud
• Verständigung, leg uit
• Wat bedoelt Walter Benjamin met de auratische ervaring?
• Hoe verzoent Walter Benjamin het Joods messianisme en het Marxisme?
• “Onze maatschappij zal nooit volledig rationeel zijn maar het zou wel het wonder van redelijke momenten kunnen meemaken, niet in het geheel samenvallen van ieders verstandelijke vermogen –dat zou nu net een vorm van domheid zijn- maar in de wederkerige erkenning van redelijke verlangens.
• Westerse wijsbegeerte een tautologie. Leg uit.
• Macht en kennis bij Foucault
• Assujettissement, leg uit
• Secularisatietheorie, leg uit
• Dialectiek is het doorgedreven bewustzijn van niet-identiteit
• wat is fenomenologische reductie?
• wat is ideologie? leg uit.
• “Linguistic Turn”, verklaar
• Wat bedoelt Habermas met “De kolonisatie van de Leefwereld”
• “Wat is, kan niet waar zijn” leg uit
• Politieke theologie. Leg uit.
• Historisch subject bij Hegel, Lukacs en Adorno
• Wat bedoelt Foucault met episteme?
• Leg uit: “Auschwitz is een aporie”
• Vergelijk adorno en Habermas
• Le maitre ignorant bij Jacques Ranciere
• Wat zouden deleuze en guattari te zeggen hebben over een citaat van descartes (bon sens)?

• Filosofie wordt beschouwd als een radicaal kritische reflectie. Leg uit waarom.
• teleologie
• Niets heeft de filosofie nodig om object van reflectie te worden. Leg uit en situeer.
• participatie
• waarom is de stelling van Deleuze en Guattari dat de “niets de filosofie nodig heeft om object van reflectie te worden” een kritiek op de stelling “de filosofie is een radicaal kritische reflectie”
• Philosophie ist ihre zeit in gedanken erfasst. Leg uit.
• Waarom is Descartes een revolutionair denker?
• Wat is het verschil tussen erklären en verstehen?
• Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen een pre-moderne en een moderne visie op de mens?
• Wat is het verschil tussen probleem en mysterie?
• Vergelijk Schopenhauer met Hegel
• Filosofie heeft iets profetisch. Waar of onwaar en beargumenteer.
• Vergelijk de visie van Auguste Comte op de relatie tussen mythe, religie en wetenschap met die van Hans Blumenberg?
• psycho-analyse. Leg uit.
• Wat is de subjectsvisie vanuit de psychoanalyse?
• Wie is Panajotis Kondylis en wat zei hij over de Verlichting?
• Wat zei Nietzsche over het tragische bewustzijn in de Griekse Oudheid? Hoe werd dit verstoord door Socrates & Plato?
• Wat is paralogie bij Lyotard?
• Hoe vormt de Holocaust een aporie in het hart van de Verlichting?
• Geef duiding: “Le généalogiste a besoin de l'histoire pour conjurer la chimère de l'origine, un peu comme le bon philosophe a besoin du médecin pour conjurer l'ombre de l'âme.”
• Vergelijk Hegel met Adorno.

• Hoe linkt Marx arbeid met privé-eigendom? Vergelijk met de klassieke economie.
• Leg uit: Dialektik der Aufklärung
• Leg uit: “westerse filosofie” is een tautologie.
• Leg uit: de hermeneutische cirkel.
• “Der Begriff als Selbstbesinnung des Denkens” Leg uit.
• “Der Mensch kann tun was er will; er kann aber nicht wollen was er will.” Leg uit.
• Vergelijk Cassirers filosofie met die van Kant
• Hoe reageren Deleuze en Guattari op dit citaat: “het gezond verstand is van alle dingen het meest gelijk verdeeld”
• Vergelijk het metafysische fundament in de premoderniteit met dat in de moderniteit.
• Beschrijf Habermas' maatschappijdiagnose.
• Leg uit: het epistemologisch fundament ligt in puin.
• Verklaar met behulp van inzichten uit de taalfilosofie: de postmoderniteit bevrijdt het geschil.
• Verklaar het verschil tussen filosofisch denken en Oosters Spiritualisme.
• Vergelijk Freud's visie over het subject met die van Schopenhauer.
• Vergelijk Schopenhauer met Kant.
• Wat bedoelt Jacques Lacan met het het spiegelstadium?
• Leg uit “Der Begriff als Selbstbesinnung des Denkens.
• Vergelijk bij Nietzsche het termenpaar “goed-slecht” met het termenpaar “goed-kwaad”.
• Hoe is Lyotard beïnvloed geweest door Wittgenstein
• Verklaar: er is geen buiten aan het kapitalisme.
• Wat is de subjectvisie in de psychoanalse?
• Wat is het commentaar van Deleuze en Guattari op het tekstfragment van Descartes over de bon sens?
• Wat betekent de uitspraak 'dialectiek is het doorgedreven bewustzijn van niet-identiteit'?
• Leg uit 'niets heeft de filosofie nodig om object van reflectie te worden'.
• De arbitrariteit van het teken. Leg uit?
• Verklaar dit citaat: “de vorm van koopwaar, en de waarde-relatie van de producten van arbeid waarmee die koopwaar verschijnt, heeft absoluut niks te maken met de fysieke natuur van de koopwaar, en de materiële relaties die hieruit voort vloeien.”
• Object en subjectsgenitief van 'van' in de formules van de meesters van het wantrouwen.
• Vergelijk: de positie van Habermas met die van Weber
• Hoe vormt de holocaust een aporie van de verlichting?
• Leg uit wat Aby Warburg bedoelt met: 'in der Mitte zwischen Magie und Logos'.
• Wat is volgens Marx ideologie en waarom is dit belangrijk voor Adorno?
• Metafysische fundament pre moderniteit - moderniteit
• Habermas' maatschappijdiagnose
• fragment van Marx over relatie product - individu, in verband met warenfetisjisme
• Leg uit:het epistemologisch fundament in puin - postmoderniteit bevrijdt het geschil, verklaar vanuit taalfilosofie - leg uit 'ti estin'
• Tekstfragment: Eloge de la philosophie (Merleau-Ponty) dat stukje over Socrates als contestataire filosoof: 'Ik geloof meer dan jullie!'
• Leg “geen onbemiddeld subject” uit
• Citaat van Marx over vervreemde arbeid.
• Citaat van Nietzsche: ” alsof er achter de sterkte een indifferent substraat is dat hij vrij staat sterkte te uiten of niet. Maar zo'n substraat is er niet; er is geen “Zijn” achter het doen, de activiteit, het worden; “de dader” is er alleen bij gefabriceerd  - het doen is alles“
• Citaat van Adorno vergelijken met Hegel (ik weet het citaat niet precies meer)
• Citaat i.v.m. Cassires (ben het citaat vergeten)
• Moreel fundament
• Citaat luckazs
• Leg uit: 1. Marx' meerwaardetheorie 
• Kondylis' visie op de Verlichting 
• De postmoderniteit redt het ‘geschil’. Leg uit en breng in verband met taalfilosofie.
• Hoe reageren Deleuze en Guattari op dit citaat: “het gezond verstand is van alle dingen het meest gelijk verdeeld”

• Postulaat van de objectiviteit: a. wat? b. hoe tekent dit de moderne wetenschappen? c. verband met begrijpen van evolutie?
• “Hegel gaat goed, maar op zijn kop” Wat bedoelt Marx hiermee?
• tekstfragment van Sartre a. Leg deze tekst uit. b. Welke 2 soorten existentialisten zijn er? c. wat betekent: l'existence précède l'essence?
• Geef de de visie op lichamelijkheid bij:De grieken, Descartes, De esistencieële fenomenologie
• Leg het verschil tussen marx' materiele dialectiek en Hegels Ideeële dialectiek. Wat is dialectiek eigelijk?
• Hoe biedt Popper een antwoord op de problemen van Hume?
• Waarom hebben de existentiele fenomenologen een andere opvatting van waarneming dan de empiristen en wat heeft Kant hiermee te maken?
• Principe van voldoende grond, wat is dat? Wat is de rol daarvan voor de filosofie? Speelt het ook een rol in de wetenschap?
• Wat is dat filosofie? Leg uit bij Descartes en Hegel
• “Dasein is in der Welt sein” Wat wil Heidegger hier mee zeggen? Wat is er vernieuwend aan?
• tekstfragment van Nietzsche over de geschiedenis en het afschaffen van de 'ware wereld'. Bespreek deze tekst en leg het verband uit met de rest van de tekst.
• wat is het verschil tussen religie en filosofie? algemeen uitleggen. Met Hegel uitleggen. Is dat ook zo bij Oosterse religie/filosofie?
• 'ik zie niet wat mijn ogen zien, ik zie met mijn ogen' uitleggen vanuit existentiële fenomenologie. Gaat Kant akkoord? En de empiristen?
• wat bedoelt Lyotard ermee dat de grote verhalen dood zijn? Wat heeft dat met metafysica te maken? Verband met Nietzsches 'God is dood'?
• Is filosofie een wetenschap? Wat zou je hierover zeggen vanuit de cursus?
• “Ieder zijn waarheid” Wat zou Kant hierover zeggen? En de existentiële fenomenoloog?
• Tekst Sartre over het verwijt van de christenen. Wat is het verwijt? Waarom kan men dit de existentialisten verwijten? Waarom komt dit verwijt juist van de christenen? Hoe vind je Nietzsche hierin terug?
• Waarom staat de evolutietheorie in de cursus van filosofie?
• De filosofie is gesteund op de rede is dit problematisch en waarom? Hoe kan je dit toelichten uit de cursus? Haal adhv Heidegger zijn tekst 'wat is filosofie' hier een vb van aan.

• Wat is de plaats van hypothesen in de positief-wetenschappelijke methode?
• In welke mate verschilt de opvatting van Merleau-Ponty over de lichamelijkheid van die van Descartes?
• Bijkomend vraagje, volledig schriftelijk te beantwoorden in maximum 3 regels (niet méér! Probeer dus zo precies mogelijk te zijn): Wat is eigenlijk het “Es”?
• Wat heeft de filosofie te maken met de Griekse notie van ‘epistèmè’?
• Wat is het verschil in perspectief tussen de erkenning zoals Hegel die ziet en de erkenning waarover Levinas spreekt?
• Bijkomend vraagje, volledig schriftelijk te beantwoorden in maximum 3 regels (niet méér! Probeer dus zo precies mogelijk te zijn): Wat is eigenlijk een paradigma?
• Is een positieve wetenschapper een positivist? En is een positivist een empirist?
• Waarom hecht de existentiële fenomenologie zoveel belang aan de ‘Lebenswelt’?
• Bijkomend vraagje, volledig schriftelijk te beantwoorden in maximum 3 regels: Wat wordt eigenlijk bedoeld met ‘die Entzauberung (onttovering) der Welt’?
• Waarom wordt er in de cursus zoveel gesproken over de mythe?
• Waarom speelt het ontologisch godsbewijs bij Descartes zo’n belangrijke rol?
• Bijkomend vraagje, volledig schriftelijk te beantwoorden in maximum 3 regels: Wat is eigenlijk een wetenschappelijke theorie?
• Wat is het verschil tussen filosofie en positieve wetenschap?
• Waarom noemt men het denken van Aristoteles over de mens een “natuurdenken”?
• Bijkomend vraagje, volledig schriftelijk te beantwoorden in maximum 3 regels: Wat is eigenlijk de “Kopernikanische Revolution”?
• Het empirisme en het rationalisme van de Moderne tijd zijn eigenlijk niet zo verschillend. Waarom niet? Waar ligt dan het verschil?
• Bijkomend vraagje, volledig schriftelijk te beantwoorden in maximum 3 regels: Wat is eigenlijk de “le néant”?
• In welke mate is de religie met ‘muthos’ verbonden?
• Waarom mondt het empirisme van Hume uit in een ondermijning van de wetenschap?
• Bijkomend vraagje, volledig schriftelijk te beantwoorden in maximum 3 regels: Wat is eigenlijk “Verstehen”?
• Vergelijk filosofie met positieve wetenschappen. Kan je dit verschil ook toepassen op de evolutietheorie?
• “Ieder zijn waarheid!” Wat zou Kant (a), een existentieel filosoof (b) en jij © hiervan zeggen?
• Wat is dialectiek?
• Is filosofie een wetenschap? Wat zou Plato/Aristoteles/Hegel hierop zeggen?
• Tekst Nietzsche: “Hoe de ware wereld tot parabel werd”. Analyseer de vraag tot op zijn elementen. Situeer dit stuk tekst in het geheel.
• Leg uit: “Dasein ist in der Welt sein”
• Wat heeft metafysica te maken met grote verhalen?
• Waarom is waarneming bij existentiële fenomenologie geen empirisme? Wat is de rol van Kant hierin?
• Wat betekent het dat de mens een ‘subject’ is?
• Wat zijn de basisvragen in de metafysica en hoe komen deze terug bij Hegel?
• Vergelijk het historisch materialisme van Marx met het historisch idealisme van Hegel.
• Geef Heideggers opvatting over alethèia met betrekking tot de mythe, de filosofie en de wetenschap.
• Verklaar de titel ‘Totalité et l’Infini: Essai sur l’extériorité’
• Tekst Nietzsche: « De Ware Wereld ». Filosofie is een reflectie op onze altijd al geïnterpreteerde ervaring. Verklaar de tekst. Situeer dit stuk in het geheel van de tekst
• Vragen naar filosofie is altijd al aan filosofie doen. Vragen naar scheikunde is geen scheikunde. Verklaar.
• Geef de betekenis van de lichamelijkheid voor De Grieken, Descartes, De existentiële fenomenoloog.
• Tekst van Sartre: “les un et les autres nous”. Leg dit verwijt uit. Waarom kan men de existentialisten dit verwijt maken?
• Waarom maken de marxisten en de christenen juist dit verwijt?
• Wat betekent Kant EIGENLIJK voor de filosofie?
• Verklaar het principe van voldoende grond in de metafysica en de wetenschap.
• Waarom maakt Dilthey het onderscheid tussen ‘erklären’ en ‘verstehen’? Pas dit toe op de mythe, filosofie en wetenschap.
• Illustreer met Kant waarom het denken over de mens in de moderne tijd geen natuurdenken meer is.
• “Waarom is er iets en niet veeleer niets?”. Waarom is dit de meest radicale vraag in de filosofie? Expliciteer de vraag. Waarom is de vraag “Waarom ben ik?” hier niet van toepassing?
• Wat is voor Hegel filosofie?
• ‘De mens moet talig worden:’ Leg uit.
• Filosofie is een radicaal kritische reflectie. Leg uit.
• Kant deelt de metafysica in bij de noumenale wereld. Klopt dit wel in vergelijking met wat we hebben gezien in het derde hoofdstuk?
• Leg de problematiek van evolutietheorie uit en betrek hierbij filosofie en wetenschap.
• “Hegel gaat goed, maar hij zet alles op zijn kop” zegt Marx. Verklaar.
• Wat zei Gauchet over religie?
• Leg uit: Merleau-Ponty en fenomenologie.
• Filosofie is een reflectie op een altijd geïnterpreteerde ervaring. Leg uit
• Zou Descartes hiermee akkoord gaan?
• Geldt dit ook voor de wetenschap?
• Existentiële fenomenologie is geen empirisme, waarom? Wat heeft Kant hierbij betekent?
• Hoe hangen 'God is dood' en het 'einde van de grote verhalen samen? Wat betekent dit voor het statuut van de metafysica?
• * wat bedoelt men met het “principe van voldoende grond”?
• * wat betekent dit in de filosofie?
• * wat betekent dit in de wetenschap?
• Waarom is in de existentiële fenomenologie de ‘Lebenswelt’ zo belangrijk?
• Tekstvraag Nietzsche, laatste twee stages van de fabel van de Ware Wereld. Leg uit + Hoe past dit in de hele tekst?
• Vragen over filosofie is zelf filosofie. Vragen over scheikunde behoren echter niet tot het domein van de scheikunde. Leg uit.
• Lichamelijkheid bij Grieken, Descartes, Existentiële fenomenologie
• Leg dialectiek eenvoudig uit. Wat betekent het bij Marx? bij Hegel?
• Leg uit: postulaat van de objectiviteit. Wat is de invloed hiervan op de ontwikkeling van de moderne wetenschappen? Wat is het belang hiervan op de evolutieleer?
• Stukje tekst Sartre “L’ existentialisme” (het stukje met het verwijt van “nier la réalité et le serieux des entreprises humaines…”. Situeer en leg uit. Hoe past dit verwijt in het existentialisme? Is dit verwijt begrijpelijk vanuit het christendom?
• “Waarom is er iets en niet veeleer niets?”. Waarom is dit dé hamvraag in de filosofie? Waarom is de vraag “waarom ben ik er” niet van hetzelfde kaliber?

• “Filosofie is een reflectie op onze altijd al geïnterpreteerde ervaring” Leg uit. Zou Descartes hiermee akkoord gaan? Kan je van de (positieve) wetenschappen ook zeggen dat ze een 'reflectie oponze altijd al geïnterpreteerde ervaring' zijn?
• Wat is de betekenis van de lichamelijkheid…voor de Grieken? voor Descartes? voor de existentiële fenomenologie?
• Kant deelt de metafysica in bij het noumenale. Kan je dit eens uitleggen? Kan je dit eens beoordelen na wat we over metafysica in de cursus hebben gezien?
• Waarom is het marxisme een meterialistische dialectiek en Hegel een idealistische dialectiek?
• Tekstvraag Hume over causale relaties. Wat wordt hier gezegd? Situeer in de geziene tekst. Wat zou Kant hier op antwoorden?
• Toon aan hoe Nietzsche precies reageert tegen Hegel.
• “Zijn religieuze verhalen waar?” Wat zegt u hierover vanuit de cursus
• “Hegel gaat goed, maar hij gaat op zijn kop”, wat zou Marx hiermee bedoelen?
• Tekst Sartre: 'Il y a deux especes d'existentialistes… C'est simplement le fait qu'ils estiment que l'existence precede l'essence, ou, si vous voulez, qu'il faut partir de la subjectivite'. Wat bedoelt hij met 'deux especes d'existentialistes'
• Wat betekent 'existence precede l'essence' en waarom is dit zo belangrijk
• In welke zin zijn 'existence precede l'essence' en 'il faut partir de la subjectivite' gelijk?
• Postulaat van de objectiviteit. Wat wordt hiermee bedoeld? Hoe tekent dit de moderne wetenschap? Hoe heeft dit ons denken over de evolutie beïnvloed?
• “Waarom is er iets en niet veeleer niets?” Waarom is dit de basisvraag van de filosofie? Naar wat wordt er hier gevraagd? Vergelijk deze vraag met de vraag “Waarom ben ik er?”
• Tekst Sartre: “Et du côté chrétien… …les actes des autres.” Wat is de objectie? Waarom komt deze net van christelijke kant? (+bijvraag: Wat brengt Sartre hier tegen in?) Verband met Nietzsche?

• Vergelijk filosofie met positieve wetenschap. Kan je dit verschil ook toepassen op de evolutietheorie?
• “Ieder zijn waarheid” : wat zou Kant hiervan zeggen? Wat zou een existentieel fenomenoloog hiervan zeggen? Wat zou jij hiervan zeggen?
• Wat is dialectiek?
• Is filosofie een wetenschap? Wat zou Plato/Artistoteles/Hegel hierop antwoorden?
• Tekst: Nietzsche - Hoe de ware wereld tot parabel werd. Kan je deze tekst stap voor stap verklaren? Situeer dit stuk in het geheel van de tekst.
• Heidegger: “Dasein is in-der-Welt sein”. Leg uit
• Wat heeft metafysica te maken met grote verhalen?
• Waarom is waarneming bij existentiele fenomenologie geen empirisme? Rol Kant?
• Tekstvraag Heidegger: twee citaten uitleggen en situeren in tekst.
• Wat betekent het dat de mens 'subject' is?
• Wat zijn de basisvragen van de metafysica? Hoe komen deze terug bij Hegel?
• Vergelijk het historische materialisme van Marx met het historische idealisme van Hegel.

• Geef Heideggers opvatting over alètheia met betrekking tot: de mythen; de filosofie; de wetenschap.
• “Totalité et Infini. Essai sur l'extériorité.” Verklaar deze titel.
• Tekst van Nietzsche (Ware wereld): “Filosofie is een reflectie op onze altijd al geïnterpreteerde ervaring.” Kan je deze tekst verklaren? Situeer dit stuk in het geheel van de tekst.
• Vragen naar de filosofie is altijd al aan filosofie doen, vragen naar scheikunde is geen scheikunde. Verklaar.
• Geef de betekenis van lichamelijkheid voor: de grieken; descartes; de existentieel fenomenologen
• Wat is dialectiek
• Tekstfragment van Sartre: “les un et les autres nous …” Leg dit verwijt uit. Waarom kan men de existentialisten dit verwijt maken. Waarom maken de marxisten en de christenen juist dit verwijt.
• Wat betekent Kant EIGENLIJK voor de filosofie?
• Het principe van voldoende grond in de metafysica en de wetenschap. Verklaar. + bijvraag: Leg uit: het principe van voldoende grond betrokken op de evolutietheorie zowel op wetenschappelijk vlak als op metafysisch vlak.
• Waarom maakt Dilthey een onderscheid tussen 'verstehen' en 'erklären' en pas dit toe op: de mythe; de filosofie; de wetenschap.
• Waarom is het denken over de mens in de moderne tijd geen 'natuurdenken' meer? Illustreer dit met Kant.
• “Waarom is er iets, en niet veeleer niets?” Waarom kan men zeggen dat dit de meest radicale vraag is van de filosofie? Kan je de vraag expliciteren? Waarom is de vraag “Waarom ben ik?” niet van dezelfde orde?
• De hele cursus door tracht men de vraag naar wat filosofie nu eigenlijk is te beantwoorden. Maar wat zou Hegel hierop antwoorden?
• 'Mens worden is talig worden.' Leg uit.
• Kant deelt de metafysica in bij het noumenale. Bespreek of dit correct is na wat we in de cursus hebben gezien.
• Vgl WE+ met filosofie EN pas dit toe in de problematiek van de evolutie
• “Hegel gaat goed, maar hij zet alles op zijn kop”, Marx - verklaar